Ngành logistic đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt khi thương mại điện tử và chuỗi cung ứng quốc tế ngày càng phát triển. Bài viết này sẽ phân tích xu thế nhân lực trong ngành logistic và đưa ra một số gợi ý về đào tạo nhân lực để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của ngành này.
1. Một số đặc điểm của nhân lực trong ngành logistic
Nhân lực trong ngành logistic thường có các đặc điểm sau:
- Kiến thức chuyên môn cao: Nhân lực trong ngành logistic cần có kiến thức chuyên sâu về quản lý chuỗi cung ứng, vận tải, kho bãi và quản lý hàng tồn kho. Hiểu biết về các nguyên tắc logistic cơ bản, như lập kế hoạch vận chuyển, quản lý lưu kho, và tối ưu hóa chuỗi cung ứng, là rất quan trọng. Họ cần nắm vững các quy định và luật pháp liên quan đến vận tải và thương mại quốc tế, như các quy định hải quan và thuế quan.
- Kỹ năng quản lý: Khả năng quản lý và tổ chức là yếu tố then chốt để đảm bảo mọi hoạt động logistic diễn ra suôn sẻ. Nhân lực logistic cần biết cách lập kế hoạch, điều phối và giám sát các hoạt động vận tải, kho bãi và phân phối. Kỹ năng quản lý dự án giúp họ điều hành các dự án logistic phức tạp, đảm bảo tiến độ và hiệu quả.
- Khả năng thích ứng: Ngành logistic luôn thay đổi và chịu nhiều tác động từ các yếu tố bên ngoài như thời tiết, chính trị, và biến động kinh tế. Do đó, nhân lực logistic cần có khả năng thích ứng nhanh chóng với các tình huống bất ngờ và tìm ra giải pháp tối ưu cho các vấn đề phát sinh. Kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề giúp họ đưa ra quyết định chính xác và kịp thời.
- Sử dụng công nghệ hiện đại: Công nghệ thông tin đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý chuỗi cung ứng hiện đại. Nhân lực logistic cần thành thạo các phần mềm quản lý vận tải (TMS), quản lý kho hàng (WMS), và các công cụ quản lý chuỗi cung ứng khác. Hiểu biết về công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (Machine Learning), và dữ liệu lớn (Big Data) cũng là lợi thế để cải thiện hiệu quả và độ chính xác trong quản lý logistic.
- Khả năng làm việc dưới áp lực: Ngành logistic thường xuyên phải đối mặt với các yêu cầu về thời gian giao hàng nghiêm ngặt và khối lượng công việc lớn. Nhân lực trong ngành phải có khả năng làm việc dưới áp lực, đảm bảo tiến độ và chất lượng công việc ngay cả trong những tình huống căng thẳng.
2. Thực trạng và xu thế nhân lực trong ngành logistic trong giai đoạn tới
* Thực trạng hiện nay
Theo báo cáo của Hiệp hội Logistic Việt Nam (VLA), hiện nay ngành logistic ở Việt Nam đang thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng, đặc biệt là nhân lực có trình độ cao và kỹ năng chuyên môn. Số liệu từ VLA cho thấy, chỉ có khoảng 10% lao động trong ngành logistic được đào tạo bài bản, trong khi đó 90% còn lại là lao động phổ thông hoặc chưa được đào tạo chuyên sâu.
* Xu thế nhân lực ngành Logistic trong tương lai
Trong tương lai, ngành logistic sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ do sự gia tăng của thương mại điện tử và nhu cầu vận chuyển hàng hóa toàn cầu. Theo báo cáo của Allied Market Research, thị trường logistic toàn cầu dự kiến sẽ đạt 12.975 tỷ USD vào năm 2027, tăng trưởng với tốc độ CAGR là 6,5% từ năm 2020 đến năm 2027. Theo dự báo của Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistic Việt Nam, đến năm 2039, nhu cầu nhân lực của ngành là 2 triệu lao động từ cao cấp đến phổ thông, có trình độ chuyên môn, kỹ năng mềm, kỹ năng ngoại ngữ. Cũng theo dự báo này, trong giai đoạn 2020 – 2030, tốc độ tăng trưởng của ngành là 10%/năm và chiếm tỉ lệ 5% GDP. Điều này đồng nghĩa với việc nhu cầu nhân lực trong ngành logistic sẽ tiếp tục tăng cao, đặc biệt là những nhân lực có khả năng sử dụng công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (Machine Learning), và dữ liệu lớn (Big Data).
* Nhu cầu nhân lực logistic tại tỉnh Nghệ An trong thời gian tới
Tại tỉnh Nghệ An, nhu cầu về nhân lực trong ngành logistic cũng đang tăng mạnh do sự phát triển của các khu công nghiệp và cảng biển. Nghệ An có vị trí địa lý chiến lược, là cửa ngõ giao thương của Bắc Trung Bộ và là một trong những tỉnh có tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng. Theo Sở Công Thương Nghệ An, nhu cầu về nhân lực logistic tại địa phương này dự kiến sẽ tăng 20% hàng năm trong giai đoạn 2021-2025.
3. Một số gợi ý về đào tạo đáp ứng nhu cầu nhân lực ngành logistic trong giai đoạn tới
* Nâng cao chất lượng đào tạo
- Phát triển chương trình đào tạo chuyên sâu: Các trường đại học và cao đẳng cần phát triển các chương trình đào tạo chuyên sâu về logistic, bao gồm các khóa học về quản lý chuỗi cung ứng, công nghệ thông tin trong logistic, và quản lý vận tải.
- Tăng cường đào tạo thực hành: Hợp tác với các doanh nghiệp logistic để tạo điều kiện cho sinh viên thực tập, nâng cao kỹ năng thực tế và hiểu biết về ngành.
* Đào tạo liên tục và cập nhật kiến thức
- Cập nhật chương trình học: Liên tục cập nhật chương trình học để theo kịp các xu hướng và công nghệ mới trong ngành logistic.
- Đào tạo liên tục: Tổ chức các khóa học ngắn hạn và đào tạo lại cho nhân lực đang làm việc trong ngành để họ có thể nâng cao kiến thức và kỹ năng cần thiết.
* Tăng cường kỹ năng mềm
- Phát triển kỹ năng giao tiếp và quản lý: Đào tạo kỹ năng giao tiếp, đàm phán, và quản lý dự án cho sinh viên và nhân lực trong ngành.
- Khuyến khích sáng tạo và giải quyết vấn đề: Tạo điều kiện cho nhân lực trong ngành phát triển kỹ năng sáng tạo và giải quyết vấn đề thông qua các dự án thực tế và các hoạt động nhóm.
* Hợp tác quốc tế
- Hợp tác với các trường quốc tế: Tăng cường hợp tác với các trường đại học và tổ chức đào tạo quốc tế để chia sẻ kiến thức và công nghệ mới.
- Chương trình trao đổi sinh viên và giảng viên: Tổ chức các chương trình trao đổi sinh viên và giảng viên với các trường đại học và doanh nghiệp quốc tế để nâng cao trình độ chuyên môn.
KẾT LUẬN
Ngành logistic đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ và nhu cầu nhân lực trong ngành này cũng ngày càng tăng cao. Để đáp ứng nhu cầu này, các giải pháp đào tạo cần tập trung vào nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo liên tục, phát triển kỹ năng mềm và tăng cường hợp tác quốc tế. Đặc biệt, tại tỉnh Nghệ An, việc phát triển nguồn nhân lực logistic chất lượng cao sẽ góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương và nâng cao hiệu quả của các khu công nghiệp và cảng biển.